Bij de begrotingsbehandeling 2017 (raad november 2016) is gebleken dat er financiële ruimte in de begroting aanwezig is. Naar aanleiding daarvan is een traject opgestart om te komen tot de invulling daarvan. Dit heeft geleid tot een voorstel dat is behandeld in de raadsvergadering van maart 2017. De raad heeft besloten de besluitvorming uit te stellen tot de perspectiefnota in verband met gewijzigde financiële inzichten. Ook bij de perspectiefnota is om diezelfde reden nog geen besluit genomen en is afgesproken het voorstel (inclusief ombuigingen) mee te nemen bij de behandeling van de begroting 2018. In de tussentijd is de raad geïnformeerd over de voortgang via een afzonderlijk voorstel dat is behandeld in de raadsvergadering van september 2017. Vanwege het tijdsverloop en wijzigingen in de voorstellen is het wellicht lastig de ontwikkelingen goed te volgen. Om die reden presenteren wij u drie situaties, namelijk die van juni 2017 (perspectiefnota), die van september 2017 (voortgang) en die van dit moment (voorstel bij de begrotingsbehandeling). Bij de laatste situatie is ook opgenomen het uiteindelijke voorstel t.a.v. de ombuigingen (inclusief keuzemogelijkheden) evenals het uiteindelijke voorstel t.a.v. de invulling van de financiële ruimte.

In schema:

Juni 2017		September 2017		4 e kw. 2017
Situatie A: Perspectiefnota		Situatie B: Voortgangsbericht		Situatie C: Begroting 2018-2021
A.1 Wensen t.a.v. invulling financiële ruimte		B.1 Wensen t.a.v. invulling financiële ruimte (ongewijzigd)		C.1 Wensen t.a.v. invulling financiële ruimte (ongewijzigd)
A.2 Taakstellend bedrag ombuigingen (€ 1 mln)		B.2 Voorstel invulling ombuigingen op hoofdlijnen		C.2 Uitgewerkt voorstel invulling ombuigingen, incl keuzemogelijkheden
				C.3 Concreet voorstel t.a.v. invulling financiële mogelijkheden, incl. keuzes

A. Situatie juni 2017 (perspectiefnota)

A.1 Wensen t.a.v. de invulling van de financiële ruimte
In de perspectiefnota is het volgende overzicht met wensen opgenomen:

** Oplossen formatieve knelpunten (div. programma's)
Ter onderbouwing van deze post zal uw raad omstreeks 18 oktober het door het bureau Berenschot uitgevoerde onderzoek “Benchmark formatie en kosten, Gemeente Dalfsen” worden aangeboden. Eindconclusie van dit rapport is dat de apparaatskosten van de gemeente Dalfsen ongeveer 6% onder het gemiddelde van de benchmarkgemeenten zitten (hetgeen gelijk staat aan een bedrag van ruim 1,3 miljoen Euro).

A.2 Ombuigingen om wensen mogelijk te maken
In de perspectiefnota is een taakstellend bedrag van € 1 mln aan ombuigingen opgenomen. De invulling daarvan is gestart direct na de perspectiefnota.

B. Situatie september 2017 (informerend)

B.1 Wensen t.a.v. de invulling van de financiële ruimte
Op dit punt zijn er in september 2017 geen stukken aan de orde geweest.

B.2 Ombuigingen om wensen mogelijk te maken
Het bedrag van € 1 mln is door het college vertaald in een voorstel op hoofdlijnen ten bedrage van € 650.000 en daarnaast zijn keuzemogelijkheden aangedragen ter grootte van € 350.000. Op die manier is voor de raad de mogelijkheid ontstaan om enerzijds zaken uit te wisselen en anderzijds verder of juist minder ver te gaan qua ombuigingen. Het voorstel en de keuzemogelijkheden van september 2017 zagen er als volgt uit:

De raad heeft aangegeven graag een soort van optie-pakketten ten aanzien van de keuzemogelijkheden te hebben. Dat is niet eenvoudig, aangezien het om een diversiteit aan voorstellen en effecten gaat. Uiteraard hebben wij wel getracht daaraan tegemoet te komen door de thans gekozen presentatie van de voorstellen en het werken met kleuren ten aanzien van de verschillende soorten ombuigingen (zie hierna).

C. Huidige situatie, voorstel bij de begrotingsbehandeling

C.1 Wensen t.a.v. de invulling van de financiële ruimte
De wensenlijst is nog steeds intact. Wel zijn we genoodzaakt keuzes te maken. Die komen tot uitdrukking bij de ombuigingen (zie C.2) en raken ook de wensenlijst. Daarin moeten we faseren, dan wel ambities bijstellen. Wat dan resteert is een concreet voorstel tot invulling van de financiële ruimte. Dat presenteren wij onder punt C.3.

C.2 Ombuigingen om wensen mogelijk te maken

De invulling van de taakstelling kan vanuit verschillende uitgangspunten gerealiseerd worden.
Deze uitgangspunten zijn:

1. Het faseren van ambities

De ambities van de invulling financiële ruimte niet direct volledig doorvoeren, maar minder en in de jaren oplopend.

2. Het bijstellen van ambities

De ambities van de invulling financiële ruimte naar beneden bijstellen, het zogenaamde  “minder-meer” uitgeven.

3. Budgetbijstellingen aangeleverd door college

Het college stelt bijstellingen van budgetten voor die bij deze ombuigingen kunnen worden betrokken.

4. Aanpassing tarieven

We kunnen overwegen om tarieven te verhogen voor extra baten.

5. Geoormerkte aanpassing tarieven

Dit wil zeggen dat we het tarief verhogen, maar de bate gebruiken om een ambitie minder naar beneden bij te hoeven stellen.

Daarnaast zijn er een tweetal wijzigingen op het investeringsplan voorgesteld. Deze hebben geen invloed op het saldo omdat de dekking, die gevonden werd in de reserve, ook naar beneden wordt bijgesteld.

Ook zijn er twee wensen van de raad door ons meegenomen in dit voorstel om wel uit te voeren, de motie bestuivers en kunsten op straat.

Er wordt een voorstel gedaan ten bedrage van ongeveer € 650.000, dit betreft de voorkeur van het college. Daarnaast wordt er een voorstel gedaan voor keuzemogelijkheden ten bedrage van ongeveer € 350.000. Uiteindelijk is het aan de raad de keuzes tot een totaal van € 1 miljoen te maken.

Ad. 1. Het faseren van ambities
Dit faseren gaan wij toepassen op "Dekking apparaatskosten" en de "Inzet van reserves voor structurele uitgaven".

Het resultaat ziet u terug onder C.3.

Ad.2 Het bijstellen van ambities

Van de volgende 4 wensen wordt het aangevraagde budget naar beneden bijgesteld:
* Budget applicaties, € 8.000
* Oplossen formatieve knelpunten div. programma's, € 10.000
* Het nieuwe werken, € 10.000
* Ambities op het gebied van duurzaamheid, € 100.000

Het resultaat ziet u terug onder C.3.

Ad. 3 Budgetbijstellingen aangeleverd door college

Door nog eens kritisch naar de budgetten in de begroting te kijken zijn er een aantal posten naar beneden (of baten naar boven) bijgesteld. Dit levert een voordeel op voor de begroting.

Ad. 4 Aanpassing tarieven

We overwegen het aanpassen van tarieven voor het genereren van extra baten.

Algemene uitkering:
Dit bedrag wordt op de algemene uitkering gekort omdat wij ervoor kiezen dit niet via de OZB bij de burger in rekening te brengen.

Extra doorberekening afval en riolering:
De mogelijkheid bestaat om kosten die nu nog op de gemeentelijke exploitatie drukken, binnen de taakvelden van afval of riolering te brengen. Daarnaast bestaat de mogelijkheid om BTW te berekenen over de toevoeging aan de voorziening. Omdat afval en riolering een zogenaamd "gesloten systeem" kennen, komen extra lasten binnen dat taakveld ten laste van de voorziening afval dan wel riolering. Met andere woorden een voordeel voor de begroting.

Verhogen leges inkomsten bouw:
In het kader van kostendekkende tarieven kunnen de leges naar boven bijgesteld worden.

Leges verhogen (kabels en leidingen):
In het kader van kostendekkende tarieven kunnen de leges naar boven bijgesteld worden.

Wijzigingen investeringsplan

Door nog eens kritisch naar het investeringsplan te kijken zijn er een aantal posten naar beneden bijgesteld. Tegenover deze twee investeringen staat een dekking uit de reserves, deze kan dan ook voor hetzelfde bedrag komen te vervallen.

Wensen raad

Tijdens de behandeling van de perspectiefnota is door de raad aangegeven dat er geld beschikbaar moet blijven voor "Bestuivers" en voor "Kunsten op straat".

Deze zes punten, ad. 1 tot en met ad. 4 plus de wijzigingen op het investeringsplan en de Wensen raad, hebben onze voorkeur. Derhalve zijn deze punten doorgevoerd in de programmabegroting 2018-2021.

Hieronder doen wij een voorstel voor keuzemogelijkheden ten bedrage van ongeveer € 350.000. Het staat de raad vrij om eventueel posten om te ruilen of extra om te buigen. Uiteindelijk is het aan de raad om keuzes te maken tot een totaal van € 1 miljoen.

KEUZEMOGELIJKHEDEN OMBUIGINGEN

Communicatiebeleid in de kern/burgerparticipatie
De raad kan ervoor kiezen om het nieuwe communicatiebeleid niet uit te voeren. Daarmee vervalt het budget hiervoor ten gunste van het resultaat of ten gunste van een ombuiging die het college voorstelt. Deze kan dan teruggedraaid worden.

Achterstallig onderhoud openbare ruimte
In dit voorstel geven wij aan voor dit onderwerp € 70.000 minder uit te geven. Bij de keuzemogelijkheden kan de raad ervoor kiezen nog eens € 50.000 minder uit te geven. Dat betekent dat van het totaal gewenste bedrag van € 270.000 een bedrag van € 150.000 over blijft.

Sluiten van servicepunten
De raad kan besluiten om de servicepunten te sluiten, dit levert een voordeel van bijna € 60.000 op.

Thuisbezorgen documenten vervalt
Als we ervoor kiezen om geen documenten meer thuis te bezorgen valt er een budget van € 9.500 vrij.

Volledig schrappen monumentensubsidie
De raad kan ervoor kiezen dit budget te schrappen. Daarmee vervalt het budget ten gunste van het resultaat.

Gelijktrekken tarieven toeristenbelasting Vechtdal
De raad kan ervoor kiezen het tarief voor toeristenbelasting te verhogen. Een verhoging van € 0,15 geeft een resultaat van € 23.000.

Hondenbelasting plus 10%
De raad kan ervoor kiezen het tarief voor hondenbelasting te verhogen. Een verhoging van 10% geeft een resultaat van € 13.400.

Afval en riolering extra doorberekening
De mogelijkheid bestaat om kosten die nu nog op de gemeentelijke exploitatie drukken, binnen de taakvelden van afval of riolering te brengen. Omdat afval en riolering een zogenaamd "gesloten systeem" kennen, komen extra lasten binnen dat taakveld ten laste van de voorziening afval dan wel riolering. Met andere woorden een voordeel voor de begroting.

Extra op duurzaamheid in combinatie met een Ozb-verhoging
In ons voorstel gaan wij uit van een budget van aangevraagd € 273.000 minus ombuiging van € 100.000. Het is een keuze om de ombuiging voor € 70.000 terug te draaien, daar staat dan een verhoging van de Ozb tegenover van € 70.000. Per saldo geen extra lasten.

C.3 Concreet voorstel tot invulling financiële ruimte

Hieronder volgt ons concrete voorstel tot invulling van de financiële ruimte. Hierbij is rekening gehouden met de wensen van de raad en de door ons voorgestelde ombuigingen. Wij denken dat hiermee een evenwichtig voorstel is ontstaan. Uiteraard is het aan de raad om te besluiten over de ombuigingen en het voorstel tot invulling van de financiële ruimte.