Algemeen
Algemeen
Het beleidsdocument Risicomanagement is op 1 april 2014 door uw raad vastgesteld. Deze nota bevat het beleid dat de gemeente Dalfsen hanteert om haar risico's te managen en is een basis voor deze paragraaf weerstandsvermogen. Met dit beleid zijn kaders gesteld ten aanzien van de reikwijdte en toepassing van risicomanagement binnen de gemeente Dalfsen. In het beleidsdocument is de definitie van een risico als volgt verwoord:
"De kans op het optreden van een gebeurtenis met een negatief gevolg voor de organisatie".
Uit deze definitie volgt dat een risico de volgende drie elementen bevat:
- Een kans op het optreden van een gebeurtenis (p<1)
Het gaat hier dus om een mogelijke gebeurtenis. Als iets 100% zeker is, is het geen risico meer.
- Negatief gevolg
De negatieve gevolgen van een risico kunnen zowel financieel als niet financieel van aard zijn. We richten ons echter hoofdzakelijk op het in kaart brengen van de financiële gevolgen die de gebeurtenissen met zich meebrengen. Risico’s die mogelijk leiden tot aantasting van het imago van de gemeente dan wel andere niet-financiële gevolgen te weeg kunnen brengen, worden niet gekwantificeerd.
- Een betrokkene, voor wiens rekening de negatieve gevolgen komen
De betrokkene is hierbij de gemeente Dalfsen als organisatie.
Risicomanagementproces
Risicomanagement is het cyclische proces dat bestaat uit verschillende stappen met als doel de gevolgen van de risico's te voorkomen en de kans erop te verkleinen. Voor de totstandkoming van deze paragraaf is het volgende proces doorlopen. Allereerst is gemeentebreed een risico-inventarisatie uitgevoerd. Vervolgens zijn de risico's gekwantificeerd door de kans en het gevolg in te schatten. Hierbij is gebruik gemaakt van 'referentiebeelden'. Voor de beoordeling van de kans dat een risico zich voordoet, zijn de volgende vijf klassen met de referentiebeelden gehanteerd:
Kans:
Klasse | Referentiebeelden | Kwantitatief |
|---|---|---|
1 | < of 1 keer per 10 jaar | (10%) |
2 | 1 keer per 5-10 jaar | (30%) |
3 | 1 keer per 2-5 jaar | (50%) |
4 | 1 keer per 1-2 jaar | (70%) |
5 | 1 keer per jaar of > | (90%) |
Geldgevolg:
Klasse | Geldgevolg | |
|---|---|---|
0 | Geen geldgevolgen | |
1 | x < € 26.500 | (< 0,05% van begroting) |
2 | € 26.500 < x > € 106.000 | (0,05 - 0,2% van begroting) |
3 | € 106.000 < x > € 265.000 | (0,2 - 0,5% van begroting) |
4 | € 265.000 < x > € 530.000 | (0,5 - 1% van begroting) |
5 | x > € 530.000 | (> 1% van begroting) |
Vervolgens is per risico de risicoscore bepaald. Dit is gedaan door van elk risico de bepaalde klassen van kans en gevolg te vermenigvuldigen volgens de formule:
Risicoscore = klasse kans x klasse geldgevolg
De maximale risicoscore is: 5 x 5 =25. Dit levert een 'bruto-risico' op, namelijk: de omvang van het risico exclusief het effect van de beheersmaatregel.
Gelijktijdig met het in beeld brengen van de risico's zijn ook de beheersmaatregelen in beeld gebracht. Een beheersmaatregel is gericht op het voorkomen of reduceren van een risico danwel het beperken van de impact op de organisatie. Dit levert 'netto-risico's' op: namelijk de omvang van het risico inclusief het effect van de beheersmaatregel.
In onderstaande tabel is een top 10 van de 'netto-risico's' opgenomen. Op basis van de netto-risico's wordt de doorvertaling naar het weerstandsvermogen gemaakt.
N.B. Het beleid en de risico's die samenhangen met de grondexploitatie zijn afzonderlijk benoemd in de paragraaf Grondbeleid.
Risicokaart
De risicokaart geeft inzicht in de spreiding van de risico’s naar kans en gevolg. Het geeft ook een beeld van de verhoudingen tussen de risico’s, van laag, midden en hoog. Per risicoscore wordt aangegeven hoeveel risico’s zich in het betreffende vak bevinden.
Geld gevolg
>1% | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
0,5 - 1% | 1 | 0 | 1 | 2 | 0 | ||
0,2 - 0,5% | 0 | 1 | 3 | 1 | 0 | ||
0,05 - 0,2% | 1 | 5 | 8 | 0 | 3 | ||
<0,05% | 4 | 0 | 3 | 0 | 0 | ||
Kans % | 10% | 30% | 50% | 70% | 90% | ||
Een risico dat zich in het groene gebied bevindt, vormt geen direct gevaar voor de continuïteit van de organisatie. Een risico dat een score heeft in het oranje gebied, vraagt om extra aandacht van het college. Het risico vormt dan nog geen reëel gevaar voor de continuïteit van de organisatie, maar naarmate de tijd vordert, kan het risico wel een bedreiging gaan vormen. Het is daarom van belang tijdig beheersmaatregelen te nemen. Een risico met een risicoscore in het rode gebied, vereist directe aandacht om te voorkomen dat de continuïteit van de organisatie wordt bedreigd. Preventieve en reducerende beheersmaatregelen kunnen de kans respectievelijk het gevolg terugbrengen naar een acceptabel niveau.
Risico’s, zeker wanneer die door de organisatie zelf niet kunnen worden beïnvloed, dienen concernbreed periodiek gemonitord te worden. De financiële gevolgen van een (opgetreden) risico worden opgevangen met het weerstandsvermogen.
Risico's
Budget Jeugdzorg
Risico Score
16
Omschrijving
Met ingang van 1 januari 2017 is door de gemeenten die samen werken op het terrein van Jeugdhulpverlening, besloten de vereveningsbijdrage op te heffen. Dit betekent dat eventuele tekorten door de gemeenten zelf moeten worden gedragen. De verwachting is dat deze maatregel voor de gemeente Dalfsen financieel gunstig is. Zo hebben wij over het jaar 2015 € 400.000 bijgedragen aan tekorten van andere gemeenten. Echter zeer specifieke opnamen en behandelingen kunnen ertoe leiden dat de kosten voor Jeugdzorg in een bepaald jaar het budget overschrijden.
Beheersmaatregelen
1. Voor dit risico kunnen beperkte beheersmaatregelen worden getroffen anders dan het weigeren van zorg als het budgetplafond is bereikt. Dit is echter een uiterst onwenselijke situatie in die gevallen dat zorg geboden moet worden. 2. Er is een reserve Sociaal Domein gevormd.
Oorzaak
- Bezuinigingen i.v.m. objectief verdeelmodel in stappen tot 1,5 miljoen in 2018.
- Toeleiding van zorg door derde partijen en als gevolg van privacywetgeving wordt sturing hierop bemoeilijkt.
Gevolg
Het budget is ontoereikend om de lasten op te vangen.
Risico's
Ontwikkeling gemeentefonds
Risico Score
16
Omschrijving
De gemeente is grotendeels afhankelijk van de algemene uitkering. Bij het vaststellen van de perspectiefnota 2018-2021 is de stelpost voor het opvangen van tegenvallers bij de algemene uitkering ingezet voor structurele uitgaven.
Beheersmaatregelen
1. Bij de periodieke circulaires van het ministerie worden de ontwikkelingen van het gemeentefonds nauwlettend gevolgd en de begroting wordt hierop aangepast. 2. Loon- en prijsontwikkelingen die binnen de algemene uitkering zijn te traceren, worden afzonderlijk als een stelpost in de begroting opgenomen. Hiermee kunnen toekomstige loon- en prijsstijgingen worden opgevangen.
Oorzaak
- Bestaande verdelingsmaatstaven ontwikkelen zich anders dan geraamd.
- De verdeling door het Rijk wordt herzien.
- Het Rijk bezuinigt op het Gemeentefonds.
Gevolg
Gelet op de omvang van het gemeentefonds kunnen wijzigingen door het Rijk direct forse financiële impact hebben op de gemeentelijke financiën.
Risico's
Procedurefouten bij inkoop en aanbestedingen
Risico Score
12
Omschrijving
Het gaat dan met name over de zogenaamde 2b diensten zoals het inhuren van personeel. Binnen de gemeente is een groot aantal functionarissen betrokken bij de inkoop en aanbesteding.
Beheersmaatregelen
1. Er is een stappenplan met betrekking tot inkoop opgesteld voor de korte en middellange termijn. a. Korte termijn: verplicht om het stappenplan te volgen, in offertetraject mogen uitsluitend aangewezen personen in de organisatie een offerte opvragen. b. Middellange termijn: onderzoek hoe te komen tot een professionele inkooporganisatie. Hiervoor zijn structureel extra middelen gevraagd voor uitbreiding / invulling formatie. Bij de begroting wordt hierover een besluit genomen. 2. Europese aanbestedingen worden alleen met deskundige begeleiding gedaan. 3. Jaarlijks vindt er een analyse plaats met betrekking tot inkopen boven de EU drempelwaarden door de medewerker Verbijzonderde Interne Controle (VIC). 4. In het controleprotocol is opgenomen dat alleen EU aanbestedingen meewegen in de fouttolerantie van de accountant.
Oorzaak
- De inkoopfunctie is nog niet optimaal geborgd en versnipperd in de organisatie.
- Per 1 juli 2016 is de aanbestedingswet gewijzigd waardoor meer inkopen onder het strengere EU regime vallen.
Gevolg
- Bij een gerechtelijke procedure kan de gemeente worden veroordeeld tot het vergoeden van de financiële schade.
- Gevolgde procedures kunnen door aanbestedende partijen worden afgekeurd of achteraf kan blijken dat aanbesteding niet op een rechtmatige wijze heeft plaatsgehad.
Risico's
Tegenvallers bij de grondexploitaties
Risico Score
9
Omschrijving
Er kunnen verschillende typen risico’s worden onderscheiden in de grondexploitaties bij actief grondbeleid.
Beheersmaatregelen
1. Minimaal 2 keer per jaar worden de risico’s beoordeeld en de uitkomsten worden in de MPG verwerkt. 2. Eenmaal per 2 a 3 jaar wordt er marktonderzoek gedaan. 3. Jaarlijks worden de grondexploitaties geactualiseerd. Hiermee blijven de inzichten actueel en kan er tijdig worden bijgestuurd. Met name omdat plannen nog lang lopen. 4. Voorzienbare risico's worden verwerkt in de desbetreffende grexen en onvoorzienbare risico's moeten zoveel als mogelijk worden opgevangen binnen de grex. Is dit niet mogelijk dan wordt de Alg Res GREX aangewend. 5. De gemeenteraad wordt bij belangrijke ontwikkelingen geinformeerd.
Oorzaak
- Marktrisico’s: hier gaat het om onzekerheden bij nog toe te kennen subsidies, ontwikkelingen in grondprijzen en mogelijke afzetrisico's;
- Organisatierisico’s: grondexploitatie is een vorm van ondernemen die een hoge organisatiegraad vereisen.
- Waarderingsrisico’s: hier betreft het dat een aangekocht perceel niet voor de verwervingsprijs in exploitatie genomen kan worden en de mogelijkheid van het niet toe kunnen rekenen van de rentelasten van verworven percelen;
Gevolg
Verslechteren van het exploitatieresultaat.
Risico's
Project Kulturhus De Spil ( voorheen WOC Campus )
Risico Score
10
Omschrijving
Grote projecten, zoals Kulturhus De Spil in Nieuwleusen, met veelal langdurige en forse gevolgen voor de gemeentelijke begroting worden ter hand genomen. Voor de ontwikkeling, implementatie en de uitvoering van deze projecten is specifieke kennis noodzakelijk om te komen tot een sluitende project begroting die houdbaar is.
Beheersmaatregelen
1. Er is een stuurgroep in het leven geroepen die vergadert maandelijks via de GOTIK-methode (Geld, Organisatie, Tijd, Informatie, Kwaliteit). De risico's worden in beeld gebracht m.b.v. de RISMAN methode. 2. Er is een projectmanagementbureau ingeschakeld die het traject van aanbesteding heeft geregeld. Dit bureau heeft eveneens de volgende taken: budgetbewaking, directievoering en toezicht. 3. Er is door het projectmanagementbureau een 'projectkwaliteitsplan uitvoering' opgesteld die op basis van de GOTIK-methode de bouwfase bewaakt. 4. De gemeenteraad heeft een monitoringscommissie ingesteld en vergadert periodiek. 5. De toekomstige exploitatie is in beeld gebracht en aan de raad verstrekt voorafgaand aan het besluit voor het go/nogo-besluit voor de realisatie en bouwfase. 6. Er is een CV opgericht waarin gemeente en de beheersstichting deelnemen, die periodiek met elkaar om tafel zitten om ook de financiële stukken/situatie van de CV te beoordelen om zodoende meer (bestuurlijke) grip te houden.
Oorzaak
Onvoldoende expertise binnen de organisatie beschikbaar waarbij het risico zit in de investering (incidenteel; projectrealisatie) en op de exploitatie (structureel).
Gevolg
Het beschikbare budget kan overschreden worden waarbij ook imagoschade kan optreden.
Risico's
Exploitatierisico bij verbonden partijen
Risico Score
12
Omschrijving
Verbonden partijen vertegenwoordigen een financieel en een bestuurlijk belang. De grootste risico's loopt de gemeente bij de gemeenschappelijke regelingen.
Beheersmaatregelen
1. De verbonden partijen rapporteren periodiek over de risico's in de planning & control documenten. Door de beleidsmedewerker concerncontrol wordt hier toezicht op gehouden. 2. Door een aantal gemeenschappelijke regelingen wordt eigen weerstandsvermogen aangehouden zodat zij zelf deze risico's kunnen opvangen en/of tijdig kunnen bijsturen.
Oorzaak
Binnen de verbonden partijen kan sprake zijn van deel-verantwoordelijkheid voor de exploitatie.
Gevolg
Wij kunnen geconfronteerd worden met een exploitatietekort van een verbonden partij dat wij moeten aanzuiveren.
Risico's
Budget (bijzondere) bijstand
Risico Score
10
Omschrijving
Inwoners van de gemeente Dalfsen doen in toenemende mate een beroep op inkomensondersteuning door de gemeente en dienen een aanvraag in voor een bijstandsuitkering of een uitkering in het kader van de bijzondere bijstand.
Beheersmaatregelen
1: Dit risico kan worden ondervangen door de betreffende regelingen in het kader van bijzondere bijstand te versoberen. In de halfjaars rapportage sociaal domein wordt periodiek inzicht gegeven in de stand van zaken. 2: De specifieke voorwaarden, uit de vangnetuitkering van de centrale overheid, worden bewaakt.
Oorzaak
- De doelgroep wordt steeds groter door onder andere de groei van het aantal bijstandscliënten. Daarnaast groeit de groep inwoners met een inkomen tot 110% van het minimum loon door dalende koopkracht en stijgende kosten levensonderhoud.
- Geen vast inkomen door flexibilisering van de arbeidsmarkt.
- Nieuwkomers/ statushouders moeten gehuisvestigd worden en ook van een inkomen worden voorzien.
Gevolg
Het budget is ontoereikend om de lasten op te vangen.
Risico's
Datalekken
Risico Score
10
Omschrijving
Met de invoering van de meldplicht datalekken zijn we verplicht elk ernstig datalek actief te melden.
Beheersmaatregelen
1: De ICT omgeving is dusdanig ingericht en voorzien van een firewall om onbevoegde toegang te voorkomen. 2: Er is specifieke aandacht besteed aan de bewustwording (mbt informatieveiligheid en het omgaan met privacy gevoelige gegevens) onder het personeel. Dit is gedaan door communicatie via Sharepoint, koffiemomenten en het is onderdeel van het introductiebeleid voor nieuw personeel.
Oorzaak
- Aanvallen van buitenaf via ransome, malware en hackers.
- Binnen de gemeente wordt dagelijks een groot aantal privacygevoelige gegevens verwerkt met het risico op het ontstaan van een datalek.
Gevolg
Er kunnen enorme boetes worden opgelegd en de gemeente kan aansprakelijk worden gesteld. Voor de burger kan identiteitsfraude grote financiële en maatschappelijke problemen opleveren.
Risico's
Kwaliteitsniveau wegen daalt onder het gewenste niveau
Risico Score
9
Omschrijving
De gemeente heeft als wegbeheerder de zorgplicht voor de wegen.
Beheersmaatregelen
Er is een wegenbeheerplan opgesteld (2017-2020). Dit plan bevindt zich in de besluitvormingsfase. De financiële consequenties van het scenario dat verdere daling van het kwaliteitsniveau voorkomt, is opgenomen in de begroting.
Oorzaak
Achterstand in het onderhoud kan de veiligheid van de weggebruikers in gevaar brengen.
Gevolg
Achterstallig onderhoud van wegen kan leiden tot klachten en het aansprakelijk stellen van de wegbeheerder voor schades.
Risico's
Naheffing door belastingdienst
Risico Score
9
Omschrijving
Mogelijke naheffing in het kader van BTW, BTW Compensatiefonds, Werkkostenregeling (WKR) en Vennootschapsbelasting (VPB) bij het niet goed toepassen van de regelgeving.
Beheersmaatregelen
1. Om de fiscale positie in de organisatie te versterken zijn extra middelen aangevraagd (uitbreiding fte). voor 2017 is dit toegekend en voor 2018 vindt dit plaats bij de vaststelling van de begroting. 2. Het voornemen is om een fiscaal control framework op te stellen. 3. De interne controle op processen fiscaliteit wordt uitgebreid.
Oorzaak
De fiscale componenten zijn nog niet optimaal geborgd in onze organisatie.
Gevolg
De belastingdienst kan bij een boekencontrole over meerdere jaren een naheffing opleggen en eventueel ook boetes.
Beschikbare weerstandcapaciteit
De beschikbare weerstandscapaciteit bestaat uit middelen en mogelijkheden, waarover de gemeente beschikt om niet begrote kosten die onverwacht en substantieel zijn te dekken. Hierbij kan onderscheid worden gemaakt tussen incidentele en structurele weerstandscapaciteit.
Incidentele weerstandscapaciteit
Incidentele weerstandscapaciteit is het vermogen om calamiteiten eenmalig op te vangen. Het zijn de direct aan te wenden middelen voor financiële tegenvallers. Alleen reserves die alternatief aanwendbaar zijn worden meegenomen. Specifieke bestemmingsreserves rekenen we niet mee, omdat een onttrekking uit deze reserves direct van invloed is op de dekking van kosten in de exploitatie. Stille reserves worden eveneens niet meegenomen. Niet duidelijk is in hoeverre stille reserves op korte termijn liquide te maken zijn. In onderstaande tabel staan reserves waar geen claims op rusten.
Vrij besteedbaar | |
|---|---|
Algemene reserve | 5.500.000 |
Algemene reserve vrij besteedbaar | 3.882.000 |
Reserve herstructurering openbaar groen | 201.000 |
Reserve decentralisaties | 621.000 |
Reserve volkshuisvesting | 507.000 |
Algemene reserve grondbedrijf | 1.988.000 |
Totaal | 12.699.000 |
Structurele weerstandscapaciteit
Structurele weerstandscapaciteit betreft de middelen die eventueel aangeboord kunnen worden om tegenvallers op te vangen. De structurele weerstandscapaciteit betreft de mogelijkheid om vanuit een verhoging van belastingen en leges structurele risico’s op te vangen.
De onbenutte belastingcapaciteit wordt berekend door de maximale tarieven (artikel 12) te vergelijken met de gehanteerde tarieven. Het Ministerie publiceert de artikel 12 tarieven jaarlijks bij de mei circulaire van het gemeentefonds.
De berekening van de onbenutte belastingcapaciteit is als volgt:
Soort | WOZ-waarde | Tarief | Tarief | Verschil | Onbenutte |
|---|---|---|---|---|---|
jul-17 | Dalfsen | art. 12 | in tarief | capaciteit | |
eigenaar woning | 2.913.000.000 | 0,1125 | 0,1952 | 0,0827 | 2.409.000 |
eigenaar niet-woning | 691.000.000 | 0,1637 | 0,1952 | 0,0315 | 218.000 |
gebruiker niet-woning | 600.500.000 | 0,1394 | 0,1952 | 0,0558 | 335.000 |
Totaal | 2.962.000 |
Op het moment van opstellen (augustus 2017) van de begroting 2018 waren de definitieve rekentarieven van de gemeente Dalfsen nog niet beschikbaar. Bij het berekenen van de onbenutte belastingcapaciteit zijn wij volledigheidshalve uitgegaan van de landelijke ontwikkelingen voor woningen en niet-woningen, zoals deze geschetst zijn in de mei circulaire 2017. Het tarief artikel 12 status is afkomstig uit de mei circulaire 2017.
Het totale verwachte weerstandsvermogen 2018 ziet er als volgt uit:
Incidentele weerstandscapaciteit | 12.699.000 |
Structurele weerstandscapaciteit | 2.962.000 |
Totaal weerstandsvermogen | 15.661.000 |
Benodigde weerstandcapaciteit
Het bepalen van de benodigde weerstandscapaciteit wordt uitgevoerd met behulp van een risicosimulatie (Monte Carlo methode). Op basis van de risicosimulatie kan worden berekend welk bedrag er benodigd is om de geïdentificeerde restrisico’s in financiële zin af te dekken. Hierbij wordt gerekend met een zekerheidspercentage van 90%.
Het netto-risico op basis van de geïnventariseerde risico's bedraagt € 3.650.000. Gelet op het gehanteerde zekerheidspercentage van 90% wordt € 3.285.000 opgenomen als benodigde weerstandscapaciteit.
Op basis van onderstaande tabel wordt de waardering van de ratio's gedaan.
Waarderingscijfer | Ratio weerstandsvermogen | Betekenis |
|---|---|---|
A | > 2,0 | Uitstekend |
B | 1,4 < x < 2,0 | Ruim voldoende |
C | 1,0 < x < 1,4 | Voldoende |
D | 0,8 < x < 1,0 | Matig |
E | 0,6 < x < 0,8 | Onvoldoende |
F | < 0,6 | Ruim onvoldoende |
Indien de beschikbare weerstandscapaciteit gedeeld wordt door de benodigde weerstandscapaciteit uit de risicosimulatie ontstaat de ratio weerstandsvermogen.
Ratio weerstandsvermogen | 2018 |
|---|---|
Benodigde weerstandscapaciteit | 3.285.000 |
Beschikbare weerstandscapaciteit | 15.661.000 |
Benodigd versus beschikbaar (ratio weerstandsvermogen) | 4,8 |
De gemeente Dalfsen behaalt met een ratio van 4,8 waarderingscijfer A. Dit betekent dat de gemeente in ruime mate in staat is om tegenvallers op te vangen zonder dat dit de continuïteit van de organisatie in gevaar brengt. De norm die wij voor ons zelf hebben gesteld komt op een score van 2 (uitstekend). In vergelijking met andere gemeenten scoren wij zeer hoog.
Financiële kengetallen
In de mei circulaire 2015 is er door het Ministerie van BZK gemeld dat met ingang van de begroting 2016 er verplicht een aantal financiële kengetallen opgenomen dienen te worden in de paragraaf Weerstandsvermogen.
Door middel van deze kengetallen en hun beoordeling ontstaat er een beter beeld van de financiële positie van de gemeente.
De volgende zes financiële kengetallen worden onderkend:
- Netto schuldquote
- Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen
- Solvabiliteitsratio
- Structurele exploitatieruimte
- Grondexploitatie
- Belastingcapaciteit: Woonlasten meerpersoonshuishouden
Financiële kengetallen | Rekening 2016 | Begroting 2017 | Begroting 2018 | Begroting 2019 | Begroting 2020 | Begroting 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|
Netto schuld quote | 24% | 33% | 23% | 21% | 17% | 10% |
Netto schuld quote gecorrigeerd | -2% | 21% | 13% | 11% | 8% | 2% |
Solvabiliteitsratio | 62% | 56% | 59% | 59% | 60% | 60% |
Grondexploitatie | 42% | 36% | 26% | 20% | 13% | 6% |
Structurele exploitatieruimte | -0,17% | -1,03% | 0,39% | 0,23% | 3,90% | 0,43% |
Belastingcapaciteit | 85% | 89% | 89% | 89% | 89% | 89% |
Hieronder treft u voor de begroting per genoemd kengetal een uitleg aan, inclusief de berekening en beoordeling.
1. Netto schuldquote (gecorrigeerd)
Definitie:
De netto schuldquote geeft de verhouding weer tussen het niveau van de schuldenlast van de gemeente ten opzichte van de eigen middelen. In het verlengde hiervan kennen we ook de zogenoemde “Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen”. Bij deze specifieke quote wordt er gekeken naar het effect van door de gemeente verstrekte leningen op de schuldenlast van de gemeente.
Netto schuldquote (bedragen x € 1.000) | rekening 2016 | begroting 2017 | begroting 2018 | begroting 2019 | begroting 2020 | begroting 2021 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
Vaste schulden | + | 6.984 | 20.522 | 19.127 | 17.732 | 16.336 | 14.941 |
Netto vlottende schuld | + | 10.178 | 4.000 | 3.000 | 3.000 | 3.000 | 3.000 |
Overlopende passiva | + | 4.352 | 3.000 | 3.000 | 3.000 | 3.000 | 3.000 |
Financiële activa | - | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Uitzettingen | - | 5.803 | 5.500 | 5.000 | 5.000 | 5.000 | 5.000 |
Liquide middelen | - | 0 | 1.582 | 4.833 | 4.961 | 5.857 | 8.675 |
Overlopende activa | - | 1.959 | 1.500 | 1.500 | 1.500 | 1.500 | 1.500 |
Totale baten | 57.641 | 57.526 | 59.544 | 57.488 | 57.395 | 57.702 | |
Netto schuldquote | 24% | 33% | 23% | 21% | 17% | 10% |
Netto schuldquote gecorrigeerd | rekening 2016 | begroting 2017 | begroting 2018 | begroting 2019 | begroting 2020 | begroting 2021 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
Vaste schulden | + | 20.522 | 19.127 | 17.732 | 16.336 | 14.941 | |
Netto vlottende schuld | + | 10.178 | 4.000 | 3.000 | 3.000 | 3.000 | 3.000 |
Overlopende passiva | + | 4.352 | 3.000 | 3.000 | 3.000 | 3.000 | 3.000 |
Financiële activa | - | 8.085 | 6.862 | 6.275 | 5.768 | 5.260 | 4.753 |
Uitzettingen | - | 5.803 | 5.500 | 5.000 | 5.000 | 5.000 | 5.000 |
Liquide middelen | - | 0 | 1.582 | 4.833 | 4.961 | 5.857 | 8.675 |
Overlopende activa | - | 1.959 | 1.500 | 1.500 | 1.500 | 1.500 | 1.500 |
Totale baten | 57.641 | 57.526 | 59.544 | 57.488 | 57.395 | 57.702 | |
Netto schuldquote gecorrigeerd | -2% | 21% | 13% | 11% | 8% | 2% | |
Beoordeling:
De verhouding tussen schulden en baten is goed.
2. Solvabiliteitsratio
Definitie:
De mate waarin de gemeente in staat is aan haar financiële verplichtingen te voldoen. Dit wordt uitgedrukt in het percentage eigen vermogen ten opzichte van het balanstotaal. In het bedrijfsleven is dit een veelgebruikte ratio en daar wordt een minimum norm gehanteerd tussen 25% en 40% voor een solvabele vermogenspositie.
Solvabiliteitsratio (bedragen x € 1.000) | rekening 2016 | begroting 2017 | begroting 2018 | begroting 2019 | begroting 2020 | begroting 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|
Eigen vermogen | 48.474 | 43.506 | 44.637 | 43.047 | 41.480 | 40.053 |
Balanstotaal | 77.777 | 78.305 | 76.101 | 72.532 | 69.460 | 66.495 |
Solvabiliteitsratio | 62% | 56% | 59% | 59% | 60% | 60% |
Beoordeling:
Het solvabiliteitsratio laat zien dat de gemeente Dalfsen een zeer solvabele vermogenspositie heeft en verhoudingsgewijs dus meer eigen vermogen dan vreemd vermogen bezit.
3. Kengetal grondexploitatie
Definitie:
De boekwaarde van de voorraden grond zijn van belang, want deze waarden moeten meerjarig worden terugverdiend bij de verkoop. De ratio wordt berekend door de bouwgrond in exploitatie te delen door de totale baten van de programmabegroting in de bijlage 4.2.
Kengetal grondexploitatie in % (bedragen x € 1.000) | rekening 2016 | begroting 2017 | begroting 2018 | begroting 2019 | begroting 2020 | begroting 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|
Bouwgronden in exploitatie | 24.037 | 20.731 | 15.735 | 11.699 | 7.506 | 3.215 |
Totale baten | 57.641 | 57.526 | 59.544 | 57.488 | 57.395 | 57.702 |
Kengetal Grex | 42% | 36% | 26% | 20% | 13% | 6% |
Beoordeling:
Dit kengetal laat zien wat de verhouding tussen de totale baten en de terug te verdienen bedragen aan bouwgronden is. De komende jaren zullen de voorraden gronden afnemen en daarmee zal de ratio nog verder dalen.
4. Structurele exploitatie ruimte
Definitie:
Om een flexibele begroting te kunnen bewerkstelligen is het zinvol de structurele baten hoger te laten zijn dan de structurele lasten. De structurele exploitatieruimte wordt bepaald door het saldo van de structurele baten en lasten en het saldo van de structurele onttrekkingen en toevoegingen aan reserves gedeeld door de totale baten en uitgedrukt in een percentage.
Structurele exploitatieruimte (bedragen x € 1.000) | rekening 2016 | begroting 2017 | begroting 2018 | begroting 2019 | begroting 2020 | begroting 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|
Structurele lasten | 57.370 | 52.357 | 61.103 | 58.838 | 58.608 | 58.865 |
Structurele baten | 55.940 | 50.005 | 59.544 | 57.488 | 59.395 | 57.687 |
Structurele toevoegingen aan reserves | 804 | 0 | 20 | 20 | 20 | 20 |
Structurele onttrekkingen aan reserves | 2.137 | 1.834 | 1.810 | 1.500 | 1.472 | 1.447 |
Totale baten | 57.641 | 50.397 | 59.544 | 57.488 | 57.395 | 57.702 |
Structurele exploitatieruimte | -0,17% | -1,03% | 0,39% | 0,23% | 3,90% | 0,43% |
Beoordeling:
Voor 2018 en verder is de structurele exploitatieruimte positief.
5. Belastingcapaciteit
Definitie:
De ruimte die een gemeente heeft om zijn belastingen te verhogen wordt vaak gerelateerd aan de totale woonlasten. Het Coelo en 'waarstaatjegemeente.nl' publiceren deze gegevens.
Beoordeling:
De gemiddelde woonlast ligt voor een "gemiddeld" gezin in Dalfsen ruim 10% lager dan het landelijke gemiddelde. De burger van Dalfsen profiteert dus mee van de gezonde financiële situatie van de gemeente Dalfsen.
Samenvatting risicoprofiel
De gemeente Dalfsen behaalt met een ratio van 4,8 waarderingscijfer A. Dit betekent dat de gemeente in ruime mate in staat is om tegenvallers op te vangen zonder dat dit de continuïteit van de organisatie in gevaar brengt. De norm die wij onszelf hebben gesteld komt op een score van 2 (uitstekend). In vergelijking met andere gemeenten scoren wij zeer hoog, dus positief.
Uit de nieuwe financiële kengetallen kunnen we concluderen dat onze schuldenpositie en solvabiliteitsratio zeer goed te noemen zijn. Ten aanzien van de grondexploitaties zien we een zeker risico als gevolg van een behoorlijk forse grondpositie, echter door de strakke regie op de grondexploitaties en de jaarlijkse bijstelling verwachten we geen probleem ten aanzien van dit onderwerp.
Tot slot is het ook erg positief dat de burger de zoete vruchten plukt van onze financiële gezonde situatie.